Z okazji obchodów 28. Rocznicy nawiązania stosunków dyplomatycznych między Republiką Uzbekistanu i Rzecząpospolitą Polską korespondent Agencji Informacyjnej „Dunyo” rozmawiał z Ambasadorem Nadzwyczajnym i Pełnomocnym w Polsce Bachramem Babajewem. Dyplomata opowiedział o stanie, rozwoju i perspektywach współpracy między obydwoma państwami.

“Głównym priorytetem polityki zagranicznej jest Azja Centralna. Polityka Uzbekistanu w tym regionie jest nakierowana na zapewnienie pokoju i stabilności, rozwiązywanie kluczowych problemów bezpieczeństwa w regionie, włączając wsparcie dla uregulowania sytuacji w Afganistanie. Strona uzbecka dokłada wszelkich starań do umacniania regionalnej kooperacji handlowo-ekonomicznej, rozwoju regionalnej infrastruktury transportowo-tranzytowej, zapewnienia regionalnego i kompleksowego wykorzystania zasobów wodno-energetycznych rzek transgranicznych Azji Środkowej i ekologicznej stałości regionu, oraz zakończenia procesów delimitacji i demarkacji granic.
Uzbekistan jest zainteresowany umacnianiem przyjaznych i dobrosąsiedzkich kontaktów z krajami regionu, rozwijaniem z nimi współpracy naukowo-technicznej i kulturalno-humanitarnej, umacnianiem kontaktów między parlamentami i regionami sąsiednimi, organizacjami społecznymi i zwykłymi ludźmi.
Uzbekistan w dalszym ciągu będzie poszerzał kontakty z Afganistanem, aktywnie uczestniczył w międzynarodowych wysiłkach na rzecz pokojowego uregulowania sytuacji w tym kraju. Strona uzbecka będzie dalej wspierać odbudowę ekonomiczną Afganistanu, rozwój jego infrastruktury transportowej, produkcyjnej, energetycznej i społecznej. Stabilny i rozkwitający Afganistan jest rękojmią regionalnego bezpieczeństwa w Azji Środkowej. Priorytetowym kierunkiem polityki zagranicznej są również kraje WNP, z którymi Uzbekistan ma historycznie ukształtowane kontakty polityczne, ekonomiczne, transportowo-komunikacyjne i inne. Uzbekistan w dalszym ciągu będzie budował dwustronne stosunki z państwami Wspólnoty na fundamencie równoprawności, wzajemnych korzyści, poszanowania i uwzględniania wzajemnych interesów.
Konsekwentny rozwój i wszechstronne umacnianie przyjaznych relacji z Rosją na podstawie Umowy o Partnerstwie Strategicznym z 16 czerwca 2004 roku, Traktatu Sojuszniczego z 14 listopada 2005 roku, oraz Deklaracji o Pogłębianiu Partnerstwa Strategicznego między Republiką Uzbekistanu i Federacją Rosyjską z 4 czerwca 2012 roku odpowiada interesom obu krajów i służy umacnianiu stabilności i bezpieczeństwa w regionie. Niezwykle ważnym zadaniem w stosunkach dwustronnych jest zapewnienie praktycznej i pełnej realizacji porozumień osiągniętych w toku wizyty Prezydenta Uzbekistanu Sz. Mirzijojewa w Rosji 4-5 kwietnia 2017 roku.
Republika Uzbekistanu jest zainteresowana dalszym umacnianiem partnerstwa strategicznego z ChRL, jako bliskim regionalnym sąsiadem i państwem, odgrywającym jedną z kluczowych ról w rozwiązywaniu problemów globalnych. Rozwój stosunków z Chinami opiera się na Wspólnej Deklaracji w sprawie dalszego rozwoju i pogłębiania stosunków dwustronnych strategicznego partnerstwa z 9 września 2013 roku. Interesom obu krajów odpowiada praktyczna realizacja decyzji i umów osiągniętych w trakcie wizyty państwowej Prezydenta Uzbekistanu Sz. Mirzijojewa w Pekinie 11-13 maja 2017 roku, jak również w ramach udziału na międzynarodowym forum „Jeden pas, jedna droga” 14-15 maja 2017 roku.
Priorytetowe miejsce w polityce zagranicznej Uzbekistanu zajmuje rozwój wszechstronnej, wzajemnie korzystnej i konstruktywnej współpracy z USA, w szczególności w oparciu o tezy Deklaracji o strategicznym partnerstwie i podstawach współpracy między Republiką Uzbekistanu i Stanami Zjednoczonymi Ameryki z 12 marca 2002 roku. Uzbekistan jest zainteresowany dalszym rozwojem współpracy z USA w sferze politycznej, handlowo--ekonomicznej, inwestycyjno-technologicznej i kulturalno-humanitarnej w interesie wspierania wdrażanych w kraju procesów modernizacji i reform, mających na celu umacnianie podstaw społeczeństwa obywatelskiego i podnoszenie poziomu życia ludności. Ważnymi kierunkami współpracy dwustronnej są wspieranie osiągnięcia pokoju i stabilności w Afganistanie, oraz walka z transnarodowymi zagrożeniami i wyzwaniami.
Uzbekistan przywiązuje duże znaczenie do rozwoju wzajemnie korzystnej współpracy z UE i państwami Europy. Kluczowymi kierunkami współdziałania z krajami europejskimi są kwestie rozwoju handlu, współpracy inwestycyjnej i finansowej, transferu wysokich technologii, współpracy w dziedzinie nauki, techniki, edukacji, ekologii, ochrony zdrowia i kultury, jak również umacniania bezpieczeństwa w regionie. Przy tym szczególną uwagą będzie otaczana promocja na wyższy poziom relacji dwustronnych z wiodącymi państwami Europy, w szczególności, z Niemcami, Francją, Wielką Brytanią, Belgią, Włochami, Hiszpanią, Łotwą i innym i krajami. Uzbekistan będzie kontynuował konsekwentną politykę umacniania przyjaźni i współpracy z Turcją, z którą wiąże go wielowiekowa wspólna historia, jeden język i religia, wspólne wartości, podobne obyczaje i tradycje. W dalszym ciągu będą rozwijane wzajemnie korzystne stosunki z Turcją w różnych kierunkach, między innymi w sferze handlu, inwestycji i turystyki. Priorytetowym kierunkiem polityki zagranicznej jest również rozwój współpracy z rozwiniętymi krajami regionu Azji i Pacyfiku, w szczególności z Republiką Korei i Japonią.
Uzbekistan będzie kontynuował globalną praktyczną współpracę z tymi państwami w sferze inwestycji, handlu, wysokich technologii i współpracy kulturalno-humanitarnej. Uzbekistan będzie aktywnie rozwijał współpracę z krajami partnerskimi w Azji Południowo-Wschodniej – Malezją, Indonezją, Singapurem, Wietnamem i innymi. Republika Uzbekistanu jest za rozwojem wszechstronnych wzajemnie korzystnych stosunków z krajami Azji Południowej, w szczególności, z Indiami i Pakistanem w zakresie sfery handlowo-ekonomicznej, transportowo-komunikacyjnej, turystycznej i innych. Uzbekistan jest zainteresowany aktywnym rozwojem i umacnianiem wzajemnie korzystnych stosunków z państwami świata muzułmańskiego w dziedzinie ekonomiki, połączeń komunikacyjnych, finansów, inwestycji i turystyki, w szczególności w ramach Organizacji Współpracy Islamskiej i Islamskiego Banku Rozwoju.
Uzbekistan będzie kontynuował aktywny udział w pracach Organizacji Narodów Zjednoczonych, traktując ją jako jedyną uniwersalną organizację, odpowiedzialną za utrzymanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa, a także za wsparcie stabilnego rozwoju państw w warunkach intensywnych procesów globalizacji. Republika jest zainteresowana dalszym rozwojem partnerstwa z Organizacją Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, Szanghajską Organizacją Współpracy oraz Wspólnotą Niepodległych Państw, w celu efektywnego wykorzystania mechanizmów tych struktur do rozwoju wielostronnej współpracy, oraz przeciwdziałania współczesnym wyzwaniom i zagrożeniom.
Uzbekistan dołoży wszelkich starań w aktywizacji współpracy z międzynarodowymi instytucjami finansowymi, takimi jak: Azjatycki Bank Rozwoju, Bank Światowy, Międzynarodowy Fundusz Walutowy, Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju, Azjatycki Bank Inwestycji Infrastrukturalnych i Europejski Bank Inwestycyjny, celem realizacji w kraju nowych projektów w dziedzinie energetyki, transportu, rolnictwa budownictwa mieszkaniowego, rozwoju małego biznesu i prywatnej przedsiębiorczości.
Na chwilę obecną Uzbekistan nawiązał stosunki dyplomatyczne z ponad 130 krajami świata. W Taszkencie działa 45 zagranicznych ambasad, 8 konsulatów honorowych, 19 przedstawicielstw organizacji międzynarodowych, 18 przedstawicielstw organizacji państw obcych, 1 przedstawicielstwo handlowe o statucie dyplomatycznym. W krajach zagranicznych i przy organizacjach międzynarodowych funkcjonuje 47 przedstawicielstw dyplomatycznych i konsularnych Republiki Uzbekistanu Uzbekistan jest członkiem ponad 100 organizacji międzynarodowych i rozwija współpracę z rozmaitymi strukturami wielostronnej współpracy. Osobno pragnę się zatrzymać przy stanie stosunków uzbecko-polskich. Uzbekistan patrzy na Polskę jako jednego z niezawodnych partnerów w Unii Europejskiej. W roku bieżącym odnotowaliśmy 28-lecie ustanowienia stosunków dyplomatycznych między Uzbekistanem i Polską. W ciągu tych lat została ukształtowana dostateczna dla pozytywnego dwustronnego dialogu traktatowo-prawna baza współpracy. Zgromadziliśmy doświadczenia współpracy w sferze politycznej, handlowo-ekonomicznej, kulturalno-humanitarnej i innych. Kontakty między narodami Uzbekistanu i Polski mają bogatą historię i wielostronny charakter. W związku z tym pragnę podkreślić, że w przyszłości współpraca Republiki Uzbekistanu z Rzeczpospolitą Polską może stać się wyrazistym przykładem relacji przyjaźni i partnerstwa.
− Bachramie Dżałałowiczu, jak dzisiaj rozwijają się stosunki między Uzbekistanem i Polską?
− Uzbekistan traktuje Polskę jako perspektywicznego partnera w Europie Wschodniej. W ciągu lat współpracy ukształtowała się potrzebna do pozytywnego dialogu baza umowno-prawna oraz zostały zgromadzone doświadczenia współdziałania w sferze politycznej, handlowo--ekonomicznej i kulturalno-humanitarnej. Dzisiaj w Polsce pozytywnie ocenia się wdrażane w Uzbekistanie przekształcenia, skierowane na dalszą demokratyzację państwa i społeczeństwa.
Polskie koła polityczne i biznesowe są zgodne co do tego, że polityczny wizerunek naszego kraju i jego autorytet na arenie międzynarodowej nieustanie wzrastają. Ich zdaniem, Uzbekistan jest państwem konsolidującym w Azji Środkowej, przy czym nie tylko w sferze ekonomicznej, lecz także w dziedzinie bezpieczeństwa. W Polsce z uznaniem przyjmuje się inicjatywy i działania praktyczne Prezydenta Szawkata Mirzijojewa w procesie rozwiązywania całego szeregu nagromadzonych w regionie problemów przygranicznych, wodnych i ekologicznych. Przyśpiesza się tempo współpracy w sferze ekonomicznej. Dla przykładu, w 2019 roku umocniła się tendencja wzrostu wymiany towarowej, a wartość handlu przekroczyła 150 milionów dolarów. Godne uwagi jest to, że ten wzrost zapewniło między innymi zwiększenie uzbeckiego eksportu do Polski. Warto podkreślić, że obecnie w naszym kraju działają 32 przedsiębiorstwa z udziałem inwestorów z Polski, w tym 24 joint ventures i 8 z 100% kapitałem polskim. Działają one w takich sferach, jak produkcja materiałów budowlanych, mebli i wyrobów z mas plastycznych, w rolnictwie, energetyce, przemyśle farmaceutycznym, żywnościowym, włókienniczym, przetwórczym i wydobywczym, oraz w handlu.
Olbrzymi potencjał współpracy prezentuje branża turystyczna. Świadczą o tym dane za rok 2019, kiedy wzrost przyjazdów turystycznych z Polski do Uzbekistanu osiągnął wskaźnik 183% w porównaniu do roku poprzedniego. Wszystko to pozwala nam budować plany perspektywiczne także na lata następne. − Proszę powiedzieć o działalności Ambasady Uzbekistanu w Warszawie. Jakie aktualne sprawy są na porządku dziennym? − Ambasada Uzbekistanu w Polsce została otwarta w grudniu 2002 roku, początkowo w charakterze Konsulatu Generalnego. Następnie, w 2004 roku, został on przekształcony w Ambasadę.
W 2019 roku Ambasada wespół z polskimi partnerami zrealizowała 78 dużych projektów, ponad 360 spotkań i negocjacji w Warszawie oraz w terenie z przedstawicielami ministerstw i branż, kierownictwem czołowych polskich spółek i firm. Omawiane były kwestie udziału polskich spółek w aktywnym wykorzystaniu możliwości Uzbekistanu w rozwoju wspólnego biznesu w dziedzinach gospodarki Uzbekistanu. Szczególna uwagę w naszej działalności poświęcamy promocji narodowego produktu turystycznego i zwiększaniu przyjazdów turystycznych do Uzbekistanu. Z tą myślą nawiązane zostały ścisłe kontakty i przeprowadzone rozmowy z kierownictwem Ministerstwa Sportu i Turystyki, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Polską Izbą Turystyki, Warszawską Izbą Turystyki i ponad 70 czołowymi polskimi biurami podróży. Regularnie przekazujemy społeczeństwu i przedstawicielom branży turystycznej w Polsce informację o prowadzonych w naszym kraju działaniach w zakresie rozwoju turystyki, oraz organizujemy prezentacje poświęcone dziedzictwu kulturalno-historycznemu naszego kraju. Na przykład, w 2019 roku przeprowadziliśmy ponad 20 dużych przedsięwzięć, takich jak wystawy, seminaria, „okrągłe stoły” i konferencje. Przy tym te projekty były realizowane nie tylko w stolicy Polski, lecz również w takich miastach, jak Wieluń, Chełm, Chrzanów, Lublin, Łódź, Wrocław, Toruń, Kraków i inne. Poza tym, nasze narodowe stoisko było prezentowane na 12 forach turystycznych, które odbywały się w zeszłym roku na terenie Polski.
Ilustracją naszej pracy w omawianym kierunku może być fakt, że w 2019 roku nasz kraj odwiedziło 20 delegacji z branży turystycznej Polski i 11 polskich dziennikarzy, celem poznania możliwości współpracy i przygotowania reportaży o miejscach godnych obejrzenia w Uzbekistanie. W rezultacie podróży dziennikarskich w polskiej prasie i mediach elektronicznych opublikowano ponad 30 materiałów o potencjale turystycznym naszego kraju, wyemitowano 6 wywiadów i 7 filmów, a 4 wideoklipy pojawiły się w sieciach Internetu.
Obecnie prowadzimy działania w zakresie otwarcia bezpośrednich połączeń lotniczych między Taszkentem i Warszawą. Obecnie Polskie Linie Lotnicze „LOT” analizują temat otwarcia rejsów pasażerskich między Polską a Uzbekistanem w 2020 roku Ponadto, aktualnie na porządku dnia znalazły się perspektywiczne projekty inwestycyjne, które są w stadium aktywnych opracowań. Jestem przekonany, że ich realizacja będzie mieć pozytywny wpływ na umocnienie uzbecko-polskiej współpracy gospodarczej i zwiększy kredyt wzajemnego zaufania między środowiskami biznesowymi obu krajów.
− Obecnie w Polsce kształci się wielu uzbeckich studentów. Czy zechce Pan opowiedzieć o rozwoju współpracy kulturalno-humanitarnej między naszymi krajami?
− Polska proponuje relatywnie niedrogie, lecz dobrej jakości studia. Działa tu ponad 450 wyższych uczelni, z których wiele posiada długą i chwalebną historię. W chwili obecnej w Polsce kształci się 1600 studentów z Uzbekistanu i jest to bardzo dobry wskaźnik. Ogólnie rzecz ujmując, współdziałanie Uzbekistanu z Polską w sferze kulturalno-humanitarnej przebiega w ramach Umowy międzyrządowej o współpracy kulturalnej i naukowej z 11 stycznia 1995 roku.
Aktywnie rozwija się współpraca uczelni wyższych. Na przykład, nawiązane zostało współdziałanie Narodowego Uniwersytetu Uzbekistanu i Uzbeckiego Państwowego Uniwersytetu Języków Światowych z Uniwersytetem Warszawskim, Uniwersytetu Międzynarodowej Ekonomiki i Dyplomacji z Polskim Instytutem Spraw Międzynarodowych i Uniwersytetem Warszawskim, Taszkenckiego Państwowego Instytutu Rolniczego ze Szkołą Główną Gospodarstwa Wiejskiego, Taszkenckiej Akademii Medycznej z polskim Uniwersytetem Medycznym, Samarskim Uniwersytetem z uniwersytetami w Warszawie i Poznaniu, czy uzbeckiej Akademii Bankowo-Finansowej z Warszawskim Instytutem Bankowości.
− Jakie życzenia chciałby Pan przekazać z okazji kolejnej rocznicy nawiązania stosunków dwustronnych między Uzbekistanem i Polską?
− Stosunki między narodami Uzbekistanu i Polski posiadają bogatą historię i wieloraki charakter.
Wiele już zostało zrobione, lecz wiele jeszcze jest do zrobienia. W związku z tym chciałbym wyrazić przekonanie, że w przyszłości współpraca między Uzbekistanem a Polską może być wyrazistym przykładem przyjaźni i partnerstwa. Dołożymy ku temu wszelkich naszych starań. Korzystając z okazji pragnę wyrazić najszczersze i dobre życzenia dla polskich przyjaciół, którzy z sympatią odnoszą się do Uzbekistanu i uczestniczą w aktywnej współpracy we wszystkich sferach”.

opr. KA