Z ekonomicznego punktu widzenia Uzbekistan można nazwać krajem o orientacji przemysłowej w różnych sferach działalności. Ważnymi kierunkami są rolnictwo, przewozy transportowe, handel, budownictwo i sfera usług. Na terenie kraju znajduje się dużo kopalin, znaczące złoża nafty i gazu, kamieni i metali szlachetnych, wolframu, węgla kamiennego i radioaktywnego uranu. Właśnie dlatego przemysł wydobywczy odnosi sukcesy, a metalurgia wstąpiła na nowy etap rozwoju.

Uzbekistan zajmuje obecnie 11 miejsce na świecie pod względem ilości wydobywanego gazu ziemnego, co wnosi niemały wkład do PKB państwa. Największe zakłady budowy maszyn to przedsiębiorstwa produkujące ciężarowe środki transportu, a także fabryki samochodów osobowych GM Uzbekistan. Niezależnie od tego, w Taszkencie działają olbrzymie zakłady produkcji ciągników, które zapewniają rolnictwu własne maszyny i sprzęt specjalistyczny. Małą część rynku zaspokaja elektronika i AGD produkcji krajowej. Natomiast wielką dynamikę rozwoju wykazuje w Uzbekistanie przemysł lekki. Podstawy rozwoju elektroenergetycznego tworzy kilkadziesiąt elektrowni wodnych oraz elektrociepłowni.
Rolnictwo wnosi około 25 proc. wkładu do PKB kraju. Od dawien dawna jednym z ważnych rodzajów zatrudnienia była w Uzbekistanie uprawa bawełny i na nią przypada ponad 18 proc. eksportowanych towarów. Z racji warunków klimatycznych w Uzbekistanie nie ma możliwości wystarczającej uprawy zbóż, dlatego większa część potrzeb wewnętrznych zaspokajana jest importem. Rozpowszechniona jest hodowla owiec, a także produkcja sadownicza, która jest eksportowana nie jako świeża, ale w postaci suszonych owoców. Warto odnotować, że znaczący wzrost ekonomiki kraju był związany z dużymi dopływami środków zza granicy. Inwestycje zagraniczne umożliwiły odnowę olbrzymich aktywów produkcyjnych, w wyniku czego rozpoczęło się aktywne wydobycie ropy naftowej, zaczął się rozwój przemysłu farmaceutycznego i regularnie prowadzone są poszukiwania geologiczne, dające możliwość odkryć nowych złóż takich czy innych kopalin.
Udało się wprowadzić do eksploatacji dziesiątki nowych dużych aktywów produkcyjnych, które obecnie przynoszą państwu znaczący dochód . Zbudowano takie duże obiekty przemysłowe, jak znana na całym świecie Bucharska Rafineria Ropy Naftowej. Cukrownia w Chorezmie zaspokaja nie tylko potrzeby wewnętrzne, ale i kraje sąsiadujące. Jak wiadomo, przemysł samochodowy jest rozwinięty w mniej niż 40 krajach świata i Uzbekistanowi udało się wejść do tej ograniczonej grupy państw, ponieważ na jego terenie zbudowano nowoczesne linie montażu samochodów osobowych, pojazdów komercyjnych i autobusów.
Głównymi partnerami handlu zagranicznego są Rosja, Chiny i Kazachstan. Do samej Rosji rocznie eksportuje się nie mniej niż 30 proc. całego obrotu towarowego państwa. Zdaniem ekspertów międzynarodowych, gospodarka Uzbekistanu jest bardzo perspektywiczna. Najważniejsze, ich zdaniem, jest stworzenie jeszcze bardziej lojalnych i komfortowych warunków do wzrostu inwestycji zagranicznych i rozwoju elementów makroekonomicznych. Jeśli wzrost PKB kraju będzie następował w niezmienionej dynamice, to w niedalekiej przyszłości Uzbekistan może stać się jednym z liderów wśród państw regionu. Ekonomika Uzbekistanu w latach niepodległości rozwijała się na bazie własnego modelu modernizacji i odnowy społeczeństwa, z uwzględnieniem posiadanego potencjału kraju, historii państwowości narodu, wartości narodowych, jak również czołowych doświadczeń światowych. Dzięki konsekwentnemu wdrażaniu zakrojonych na szeroką skalę reform we wszystkich dziedzinach życia, przez lata niepodległości, w Uzbekistanie radykalnie zmieniła się struktura ekonomiki – został stworzony mocny fundament dla stabilnego rozwoju. Mówią o tym zbilansowane w ostatnich latach główne wskaźniki ekonomiczne. Ogólna liczba rozporządzeń i postanowień Głowy Państwa w sprawach biznesu i przedsiębiorczości, ochronie jego interesów przekroczyła już dwa tuziny.
Dla utworzenia nowoczesnych przedsiębiorstw produkujących na rynki zagraniczne oraz produkcji zastępującej import z wysoką wartością dodatkową zarządzono ponadto otwarcie czterech nowych stref ekonomicznych: „Urgut”, „Giżduwan”, „Kokand” i „Hazarasap”. Nowo tworzone wolne strefy ekonomiczne dołączyły do już funkcjonujących: „Nawon”, „Angren” i „Dżizak”. Zdefiniowano tworzenie nowoczesnych przedsiębiorstw w dziedzinie przetwarzania, przechowywania i pakowania produktów rolnych i ogrodniczych, tekstyliów, dywanów, obuwia i artykułów skórzanych, bezpiecznych dla środowiska chemicznego, farmaceutycznego, żywnościowego, przemysłu elektronicznego, maszynowego i samochodowego, produkcji materiałów budowlanych i innych. Przewidziane są również bezprecedensowe ulgi podatkowe. Wystarczy powiedzieć, że dyrekcje nowo utworzonych stref ekonomicznych są zwolnione z podatków i obowiązkowych wkładów na fundusze celowe na cały okres funkcjonowania wolnych stref ekonomicznych, który obejmuje 30 lat z możliwością jego przedłużenia. W wyniku dedykowanych inwestycji w sektorach wytwórczych w kraju powstały zupełnie nowe dziedziny przemysłu, takie jak: przemysł samochodowy, naftogazochemia, budowa maszyn dla przemysłu naftogazowego i kolejowego, produkcja nowoczesnych materiałów budowlanych, elektronika powszechnego użytku, farmaceutyka, przemysł spożywczy, tekstylny i szereg innych. Skupiają one ponad 60 proc. całej produkcji przemysłowej kraju z wysoką wartością dodaną. Tak więc w przemyśle samochodowym prowadzona jest wspólna działalność z liderami technologicznymi: General Motors, Isusu i MAN. GM Uzbekistan planuje z okazji 30-lecia niepodległości przedstawić nowe modele samochodów osobowych. Dziś samochody GM Uzbekistan, uhonorowane dziesiątkami międzynarodowych nagród, eksportuje się do Rosji, Kazachstanu, Białorusi, Ukrainy, Gruzji, Turkmenistanu, Kirgistanu, Azerbejdżanu, Armenii i Mołdawii. Niedawno zamówione zostały dostawy samochodów na rynki Ghany, Wybrzeża Kości Słoniowej, Jordanii, Libanu, Gabonu, Libii, Wysp Zielonego Przylądka, Iraku, Senegalu, Nigerii, Madagaskaru, Afganistanu i Tadżykistanu. Prowadzone są prace nad dalszym rozszerzeniem eksportu. W przemyśle maszyn rolniczych wspólnie z wiodącymi światowymi producentami Claas, Case New Holland i Lemken stworzono wysoko technologiczne produkcje nowoczesnych traktorów, podnośników pneumatycznych, maszyn do zbioru bawełny, podwieszanych i innych.
We współpracy z koncernami LG, Samsung, Honeywell została wdrożona produkcja szerokiego asortymentu nowoczesnych urządzeń elektronicznych i elektrycznych domowego użytku. Niedawno korporacja Motorola, krytycznie rozpatrzywszy wszystkie rynki krajów WNP, wybrała Uzbekistan jako bazę produkcji smartfonów Google Android. W ramach realizacji programu zapewnienia niezależności energetycznej i rozwoju przetwórstwa nafty i gazu, przez lata niepodległości, we współpracy ze spółkami zagranicznymi zostały zbudowane Rafineria Bucharska, kompleksy gazowo-chmiczne Shurtański i Ustjurtski, Kunguradzka Fabryka Sody, Dehkanabadzkie Zakłady Nawozów Potasowych i szereg innych wysoko technologicznych przedsiębiorstw. Jednocześnie odnotowano również duże sukcesy w zapewnieniu bezpieczeństwa żywnościowego kraju. Znacznie wzrosły wartości i asortyment wytwarzanych produktów rolniczych. Dzisiaj 96 proc. zużywanych w Uzbekistanie produktów żywnościowych wytwarza się w przedsiębiorstwach krajowych.
Realizowane są na wielką skalę projekty w zakresie modernizacji i rozwoju infrastruktury drogowo-transportowej. W ramach realizacji programu rozwoju dróg samochodowych ogólnego użytku przez ostatnie pięć lat zbudowano i zrekonstruowano ponad 3 000 kilometrów szos, w tym 1 500 kilometrów odcinków, wchodzących w skład Uzbeckiej Narodowej Magistrali Samochodowej. Oddano do użytku unikalną, odpowiadającą najwyższym standardom międzynarodowym trasę przez przełęcz Kamczyk, z wybudowaniem dwóch tuneli, łączącą Dolinę Fergańską z pozostałą częścią kraju. Zbudowano nowe linie kolejowe, w tym na trasie Nawoi–Uczkuduk–Sultanuizdag o długości 342 kilometry z mostem przez rzekę Amu-Daria, na linii Tash–Guzar–Boysun–Kumkurgan o długości 223 kilometry, przechodzącą przez przełęcz górską na wysokości 1 500 metrów nad poziomem morza do północnych granic Afganistanu. Zelektryfikowano linie kolejowe łączące stolicę Uzbekistanu z regionami, oddano do eksploatacji szybkie pociągi elektryczne Afrosiyob, kursujące na liniach Taszkent–Samarkanda i Taszkent–Karszy. Obecnie w Uzbekistanie funkcjonuje ponad 20 międzynarodowych korytarzy transportowych, w tym dwie duże międzynarodowe trasy samochodowe łączące kraje Europy Zachodniej i Azji Środkowej.
W ramach rozwoju i odnowy transportu lotniczego został stworzony nowoczesny kompleks obsługi technicznej samolotów produkcji zachodniej, zrekonstruowano lotniska, na całym terytorium kraju udoskonalono system nawigacji, który został uznany za jeden z najlepszych systemów kierowania ruchem powietrznym w krajach WNP. Narodowy park samolotowy Uzbekistanu składa się obecnie z nowoczesnych statków powietrznych wiodących producentów światowych Boeing i Airbus. Samoloty z flagą Uzbekistanu na kadłubie lądują w ponad 40 portach lotniczych Europy, Azji i Ameryki Północnej. Wdrożenie przekształceń strukturalnych i dywersyfikacji ekonomiki wzmacnia stabilny wzrost zasobów banków, zwiększanie udziału długoterminowych źródeł finansowania i zwiększenie roli banków komercyjnych w tych procesach. Międzynarodowa agencja ratingowa Moody’s piąty raz z rzędu ocenia perspektywy rozwoju systemu bankowego Uzbekistanu na poziomie „stabilny”. Na chwilę obecną wszystkim bankom komercyjnym kraju czołowe międzynarodowe agencje ratingowe Standard & Poor’s, Moody’s i Fitch Ratings przyznają rating z prognozą „stabilny”. Głowa Państwa, Sz. M. Mirzijojew ustalił priorytety: modernizacja przemysłu, wzmocnienie rozwoju gospodarczego, wszechstronne wsparcie biznesu i przedsiębiorczości oraz tworzenie nowych sprzyjających warunków życia obywateli. Wysoką ocenę ekspertów, zarówno w kraju, jak i za granicą, otrzymała Strategia Działania w Pięciu Priorytetowych Kierunkach Rozwoju Republiki Uzbekistanu w latach 2017–2021. Ten podstawowy dokument określa wszystkie kierunki rozwoju kraju.
Postanowieniem Prezydenta Uzbekistanu z 28 lipca 2017 roku, 1 sierpnia 2017 roku w Uzbekistanie zmieniają się wymagania wobec funkcjonujących eksporterów, dotyczące obowiązkowej sprzedaży 25 proc. wpływów walutowych od eksportu towarów, pracy i usług. Postanowienie powinno stymulować działalność rodzimych przedsiębiorstw-eksporterów i gospodarstw farmerskich, zwiększać poziom produkcji i dostaw eksportowych konkurencyjnej na rynkach zewnętrznych produkcji, a także dalszą liberalizację rynku walutowego. W ostatnich latach bazą napędową wzrostu ekonomicznego kraju zasłużenie staje się mały biznes i prywatna przedsiębiorczość. Jeśli do uzyskania niepodległości małego biznesu w kraju praktycznie nie było, to obecnie ponad 60 proc. PKB wytwarza się w tej sferze, a ponad 90 proc. ogólnej liczby wszystkich podmiotów gospodarczych stanowią przedsiębiorstwa danego sektora.
Najbardziej perspektywiczną i dynamicznie rozwijającą się gałęzią gospodarki Uzbekistanu w tym okresie stała się sfera usług, z której obecnie pochodzi 54,5 proc. PKB. Przy tym pojawiły się nowoczesne rodzaje usług, takie jak: cyfrowe technologie informacyjno-komunikacyjne, usługi łączności mobilnej, komputerowego programowania, konsultingowe, prawne i audytorskie, usługi handlu nieruchomościami i brokerskie, prywatna medycyna, ubezpieczenia motoryzacyjne, nowe rodzaje usług finansowych, w tym leasing, bankowość elektroniczna i inne. Przemysł lekki Uzbekistanu, w szczególności w sektorze tekstylnym, wchodzi w zakres strategicznie ważnych i dynamicznie rozwijających się gałęzi narodowej gospodarki. Eksport produkcji tekstylnej, w tym tkanin z Uzbekistanu, obecnie wynosi ponad 1 mld USD. Gotowa produkcja dostarczana jest do ponad 60 krajów świata. 2021 roku planowany jest wzrost poziomu eksportu do 2 mld USD.
Uzbekistan jest zainteresowany długoterminowymi i wzajemnie korzystnymi stosunkami ze swymi partnerami, co potwierdza się w ścisłym przestrzeganiu obowiązujących umów. Eksportując towary tekstylne na rynki zagraniczne po dostępnych cenach, Uzbekistan w dobrej wierze i terminowo wykonuje wszystkie zobowiązania wobec klientów. Dla stałych partnerów, w tym polskich, proponowane są ulgowe warunki dostaw: rabaty, specjalne terminy płatności i dostaw produkcji. Obecnie ponad 40 polskich kompanii kupuje dziesiątki tysięcy ton uzbeckich tekstyliów.
W ciągu ubiegłych 30 lat niezależnego rozwoju Republiki Uzbekistanu system bankowy kraju konsekwentnie rozwijał się w łączności z reformami ekonomicznymi i tendencjami. W wyniku tego zapewniono przejście od schematu mono do całkowicie nowego, odpowiadającego wymogom ekonomiki rynkowej, dwupoziomowego układu bankowego. Międzynarodowy Fundusz Walutowy opublikował informację prasową, w której odnotowano, że „Uzbekistan zachowuje stałość ekonomiczną w złożonej sytuacji w ekonomice zewnętrznej, na przestrzeni długiego okresu zapewnia wysoki wzrost ekonomiczny, zaś aktywna polityka inwestycyjna i reformy strukturalne dobrze chronią kraj przed spowolnieniem ekonomiki, które ma miejsce w innych krajach WNP”.
Podsumowując wyniki przebytego etapu, można z całym przekonaniem powiedzieć, że kontynuacja realizacji narodowego modelu reformowania i rozwoju ekonomiki pozwoli osiągnąć cele nakreślone na następny okres i rozwiązywać zadania dalszego pogłębiania przekształceń w kierunku stopniowego i nieustannego wzrostu ekonomiki i podnoszenia poziomu oraz jakości życia narodu uzbeckiego.

(opr. kaza)