To co dzieje się w Kazachstanie, gdzie ludzie wyszli na ulice, a przeciwko nim wyjechały czołgi, szczególnie w nas Polakach, uczulonych na tego typu sytuacje, budzi mocne reakcje. Przede wszystkim dlatego, że nie wiele wiemy, co się tam dzieje a w różnego rodzaju mediach są publikowane krótkie, szczątkowe informacje na temat rozruchów, działań wojska, policji. Zaskoczenie i szok wzbudziła informacja o wydaniu przez Prezydenta Kazachstanu Kasyma-Żomarta Tokajewa polecenia używania broni przeciwko uczestnikom protestów i zamieszek, jak i uczestnictwem w tych akcjach obcych wojsk w ramach tzw. Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym (OUBZ). W niektórych mediach nazwano to nawet końcem demokracji i rozpoczęciem czasów terroru w Kazachstanie.

Inne światło na tę sytuację rzuca wydany przez MSZ Kazachstanu komentarz oraz pełniejsza informacja, które publikujemy w oryginalnej wersji. Ta akcja sił państwowych, zdaniem MSZ, była i dalej jest, wymierzona przeciwko ekstremistom islamskim, którzy chcieli wykorzystać do swoich celów niezadowolenie społeczne związane z podwyżkami cen gazu.
Także publikujemy w całości ważną informację Spółki Narodowej KAZAKH INVEST SA do inwestorów zagranicznych i firm działających na terenie Republiki Kazachstan.

W warunkach stanu wyjątkowego wprowadzonego na całym terenie Kazachstanu oraz zgodnie z instrukcjami Prezydenta Kazachstanu Kasym-Żomarta Tokajewa, informujemy, że państwo podejmuje niezbędne środki w celu ochrony podmiotów inwestycji zagranicznych oraz działalności firm zagranicznych reprezentowanych w Kazachstanie. Podkreślamy, że wszystkie zobowiązania państwa wobec inwestorów pozostają i wraz z stabilizacją sytuacji w kraju będą kontynuowane prace nad poprawą otoczenia biznesowego i warunków działalności przedsiębiorczej.

Komitet Inwestycyjny Ministerstwa Spraw Zagranicznych Republiki Kazachstanu wraz ze spółką narodową „KAZAKH INVEST” prowadzi stały monitoring i udziala pomocy w rozwiązywaniu pojawiających się problematycznych problemów inwestorów.

1. W dniu 2 stycznia 2022 r. w obwodzie Mangistauskim na zachodzie Kazachstanu zaczęły się demonstracje przeciwko podwyżce cen detalicznych ciekłego gazu ziemnego (LNG). Protestujący domagali się sprowadzenia cen do poprzedniego poziomu i rozwiązania szeregu problemów społeczno-gospodarczych.

2. Zgodnie z instrukcją Prezydenta Rząd Kazachstanu niezwłocznie zareagował na postulaty obywateli i podjął działania na rzecz obniżenia cen gazu oraz wprowadził moratorium na podwyżki cen na ważne społecznie produkty spożywcze, paliwa i smary oraz media komunalne.

3. Wszystkie osoby wcześniej zatrzymane podczas niedozwolonych czynności zostały zwolnione.

4. Po spełnieniu żądań protestujących w obwodzie Mangistauskim rozpoczęły się demonstracje z podobnymi żądaniami we wszystkich większych miastach kraju.

5. W dniu 4 stycznia 2022 r. Prezydent Kazachstanu Kasym-Żomart Tokajew zaapelował do obywateli, aby nie ulegali prowokacji podczas wieców przeciwko podwyżce cen gazu, przywołał do wzajemnego zaufania i dialogu. Prezydent polecił Rządowi Kazachstanu i władzom lokalnym znalezienie pokojowe sposoby rozwiązania problemów poprzez dialog ze wszystkimi zainteresowanymi stronami oparty na poszanowaniu praw i wolności obywateli.

6. Działania te wykazały wyraźną wolę polityczną i zaangażowanie w rozwiązywanie różnic poprzez dialog, potwierdzając przywiązanie władz do koncepcji „Państwa Słyszącego”.

7. Niestety protesty w wielu dużych miastach zostały wykorzystane przez grupy terrorystyczne, ekstremistyczne i przestępcze w celu eskalacji sytuacji i stosowania przemocy. W związku z tym Prezydent nakazał podjęcie pilnych działań mających na celu zapobieżenia zamieszkom i ogłosił stan wyjątkowy w całym kraju.

8. Pomimo podjętych środków, dalsza eskalacja przemocy była spowodowana masowymi atakami zbrojnymi na budynki instytucji publicznych, posterunki policji, bazy wojskowe, ludność cywilną, w tym pracowników medycznych, strażaków i dziennikarzy.

9. Najtrudniejsza sytuacja rozwinęła się w mieście Ałmaty, gdzie terroryści zajęli budynek administracji prezydenta miasta, lokalną rezydencję Prezydenta Kazachstanu, komendy policji miejskiej, terenowe oddziały Komitetu Bezpieczeństwa Narodowego, prokuratury oraz studia telewizyjne i radiowe. Terroryści zajęli również międzynarodowe lotnisko Ałmaty, na którym znajdowały się samoloty lokalnych i zagranicznych linii lotniczych z pasażerami na pokładzie.

10. Analiza sytuacji wykazała, że Kazachstan został poddany zbrojnej agresji przez dobrze skoordynowane grupy terrorystyczne szkolone za granicą. Według wstępnych danych niektórzy napastnicy mają doświadczenie w udziale w walkach w „punktach zapalnych” po stronie radykalnych grup islamistycznych. Grupy terrorystyczne pojawiły się poprzez aktywację tak zwanych „uśpionych komórek”. Niestety, organy ścigania Kazachstanu nie były gotowe na tak masowe i skoordynowane ataki w różnych regionach jednocześnie.

11. O ile początkowo zgromadzenia w zachodnim Kazachstanie miały charakter pokojowy i wysuwały postulaty o charakterze społeczno-gospodarczym, to uczestnicy kolejnych zamieszek nie wysuwali żadnych konkretnych żądań gospodarczych, a nawet politycznych. Nie mieli oni zamiaru negocjować z władzami, ale dążyli do siłowego obalenia porządku konstytucyjnego.

12. W związku z gwałtownym zaostrzeniem się sytuacji w kraju Prezydent Kazachstanu K.Tokajew objął stanowisko Przewodniczącego Rady Bezpieczeństwa Republiki Kazachstanu. W dniu 6 stycznia nakazał rozpoczęcie w kraju operacji antyterrorystycznej, mającej na celu wyeliminowanie zagrożeń dla bezpieczeństwa narodowego oraz ochronę życia i mienia obywateli Kazachstanu.

13. Obiektywnie oceniając sytuację, Prezydent Kazachstanu został zmuszony do zaapelowania do państw członkowskich Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym (OUBZ) o wysłanie sił pokojowych w celu ustabilizowania sytuacji w kraju.

14. Podstawą prawną rozmieszczenia Zbiorowych Sił Pokojowych OUBZ w Kazachstanie są artykuły 2 i 4 Układu o bezpieczeństwie zbiorowym, Umowa o działaniach pokojowych oraz apel Prezydenta Republiki Kazachstanu o udzielenie stosownej pomocy.

15. Mandat sił pokojowych obejmuje ochronę obiektów strategicznych oraz osłonę kazachskich sił porządkowych. Główne działania przeciwko grupom terrorystycznym są prowadzone przez organy ścigania oraz Siły Zbrojne Republiki Kazachstanu.

16. Obecnie do Kazachstanu przybywają siły pokojowe ze wszystkich państw członkowskich OUBZ, w liczbie około 2500 osób.

17. Zbiorowe Siły Pokojowe OUBZ przebywają czasowo na terytorium Kazachstanu i opuszczą kraj po ustabilizowaniu się sytuacji po pierwszym żądaniu strony kazachskiej.

18. Prezydent K.Tokajew polecił organom ścigania utworzenie grupy śledczej w celu przeprowadzenia dochodzenia na dużą skalę i postawienia wszystkich odpowiedzialnych przed wymiarem sprawiedliwości. Wyniki śledztwa po jego zakończeniu zostaną udostępnione społeczności międzynarodowej.

19. Kazachstan zapewnia bezpieczeństwo i ochronę zagranicznych placówek dyplomatycznych w kraju, a także personelu i mienia zagranicznych firm i inwestorów. Sytuacja wkrótce się ustabilizuje i nie będzie zmian w polityce gospodarczej i klimacie inwestycyjnym państwa, wszystkie zobowiązania Kazachstanu pozostają w pełni.

20. Czasowe ograniczenie dostępu do Internetu w kraju spowodowane było przeprowadzeniem operacji antyterrorystycznej w celu zablokowania komunikacji między członkami grup terrorystycznych.

21. W dniu 7 stycznia 2022 r. w przemówieniu do narodu Kazachstanu Prezydent K.Tokajew poinformował, że w kraju nadal trwa operacja antyterrorystyczna. Policja, Gwardia Narodowa i Siły Zbrojne prowadzą zakrojone na szeroką skalę działania w celu neutralizacji grup terrorystycznych i przestępczych.

22. Szczególnie ważne jest, aby pokojowo nastawieni demonstranci nie podlegali żadnemu rodzajowi prześladowania.

23. Należy zwrócić uwagę na solidarność mieszkańców Kazachstanu w trudnej godzinie. Obywatele popierają działania prezydenta K.Tokajewa na rzecz przywrócenia spokojnego życia, inicjują formowanie straży obywatelskich dla ochrony obiektów o znaczeniu społecznym.

24. Bronimy naszej demokracji i Konstytucji przed islamistycznymi radykałami i terrorystami!

25. Niestety, straty ludzkie mają miejsce zarówno wśród funkcjonariuszy organów ochrony porządku publicznego i personelu wojskowego, jak i wśród ludności cywilnej. To wielka tragedia dla nas, bliskich ofiar i całego narodu kazachskiego.

26. W związku z licznymi ofiarami śmiertelnymi w wyniku tragicznych wydarzeń w wielu regionach kraju Prezydent Kazachstanu K.Tokajew ogłosił 10 stycznia 2022 r. dniem żałoby narodowej.

Komentarz Ministerstwa Spraw Zagranicznych Republiki Kazachstanu w sprawie publikacji w niektórych mediach zagranicznych

Szereg publikacji w zagranicznych mediach na temat sytuacji w naszym kraju po wprowadzeniu stanu wyjątkowego ma wyraźnie charakter powierzchowny i jednostronny. W związlu z tym Ministerstwo Spraw Zagranicznych uważa za stosowne zwrócić uwagę na następujące kwestie. Pokojowe zgromadzenia odbywały się w obwodzie Mangistauskim oraz we wszystkich większych miastach kraju. Żądania protestujących zostały w pełni spełnione. Jednak sytuacja ta została wykorzystana przez grupy terrorystyczne, ekstremistyczne i przestępcze do eskalacji napięcia i przemocy. W związku z tym w kraju ogłoszono stan wyjątkowy.
Jak pokazały wydarzenia w Ałmaty i wielu innych regionach kraju, Kazachstan został poddany zbrojnej agresji przez dobrze skoordynowane grupy terrorystyczne szkolone za granicą. Według wstępnych danych niektórzy napastnicy mają doświadczenie w udziale w walkach w „punktach zapalnych” po stronie radykalnych grup islamistycznych. Obecnie organy ścigania i Siły Zbrojne Kazachstanu przeciwstawiają się terrorystom, a nie „pokojowym demonstrantom”, jak to przeinaczają niektóre zagraniczne media.
W powstałej sytuacji Kazachstan został zmuszony zwrócić się o pomoc do Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym (OUBZ), która wysłała siły pokojowe w liczbie około 2500 osób, aby pomóc ustabilizować sytuację. Mandat sił pokojowych obejmuje ochronę strategicznych obiektów oraz osłonę kazachskich sił porządkowych. Należy podkreślić, że główne operacje wojskowe przeciwko grupom terrorystycznym prowadzone są przez organy ścigania i Siły Zbrojne Kazachstanu. Siły pokojowe OUBZ będą tymczasowo przebywać w Kazachstanie i opuszczą kraj po ustabilizowaniu się sytuacji na pierwsze żądanie strony kazachskiej. Szczególnie ważne jest, że pokojowi demonstranci nie podlegają żadnemu prześladowaniu. Organom ścigania polecono przeprowadzenie zakrojonego na szeroką skalę śledztwa w sprawie przyczyn tej sytuacji, którego wyniki zostaną przedstawione społeczności międzynarodowej.
Należy zwrócić uwagę na solidarność mieszkańców Kazachstanu, ich poparcie dla decyzji i działań prezydenta K.Tokajewa na rzecz przywrócenia spokojnego życia. Kazachstan jest w pełni zdeterminowany bronić demokracji i konstytucji przed islamistycznymi radykałami i terrorystami! Niestety, w wyniku starć dochodzi do strat w ludziach zarówno wśród funkcjonariuszy organów ścigania i personelu wojskowego, jak i wśród ludności cywilnej. W związku z tym, 10 stycznia 2022 r. ogłoszono w kraju dniem żałoby narodowej.